Το φουμαρικό οξύ στη θεραπεία της ΣΚΠ – Νέοι θεραπευτικοί ορίζοντες

T ι είναι το φουμαρικό οξύ;

Το φουμαρικό οξύ είναι μία χημική ουσία που εντοπίζεται στα μανιτάρια, τα βρύα και τις λειχήνες. Αποτελεί χημικά ένα ενδιάμεσο του κύκλου του κιτρικού οξέος και χρησιμοποιείται από τα κύτταρα για να παραχθεί ενέργεια με τη μορφή τριφωσφορικής αδενοσίνης (ATP) από τα τρόφιμα. Το ανθρώπινο δέρμα παράγει φυσικά το φουμαρικό οξύ, όταν εκτίθεται στο ηλιακό φως.

Πού πρωτοχρησιμοποιήθηκε;

Το φάρμακο πρωτοχρησιμοποιήθηκε στη δερματολογία για τη θεραπεία της ψωρίασης, μίας νόσου που πιθανώς προκαλείται από μια δυσλειτουργία στην παραγωγή του οξέος από το δέρμα. Χρησιμοποιείται επίσης ως μη τοξικό μέσο όξυνσης των τροφίμων από το 1946 και σπανιότερα ως υποκατάστατο του τρυγικού οξέος.

Ποιος είναι ο φαρμακολογικός μηχανισμός δράσης του;

Στοιχεία μελετών έχουν καταδείξει την ανοσοτροποποιητική δράση του φουμαρικού οξέος. Σε κλινικές μελέτες στην ψωρίαση παρατηρήθηκε μείωση των περιφερειακών CD4 και CD8 Τ-λεμφοκυττάρων (υποπληθυσμού των λευκών αιμοσφαιρίων), λόγω της ικανότητας των φουμαρικού οξεός να αυξάνει την απόπτωση των κυττάρων αυτών. Σε μελέτες στο εργαστήριο περιγράφηκε η ανασταλτική δράση του φαρμάκου για τον πυρηνικό παράγοντα NF-κB και τον παράγοντα νέκρωσης TNF-α που συμβάλλουν στον ανοσολογικό καταρράκτη της ΣΚΠ. Πιο συγκεκριμένα, μετά τη λήψη του φαρμάκου από το στόμα, ακολουθεί η υδρόλυσή του από ειδικά ένζυμα, τις εστεράσες, στο μεταβολίτη του ονομεθυλυδραζίνητης (MMF). Μετά την πλήρη απορρόφηση στο λεπτό έντερο αλληλεπιδρά με κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στην αιματική κυκλοφορία. Ο μεταβολίτης του ονομεθυλυδραζίνητης, μεταβολίζεται περαιτέρω κατά τη διάρκεια του κιτρικού κύκλου σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό και τελικά αποβάλλεται κυρίως με την αναπνοή και λιγότερο με τα ούρα. Ο χρόνος ημίσειας ζωής του είναι περίπου 36ώρες και η υψηλότερη συγκέντρωση στο αίμα μετριέται 5 – 6ώρες μετά τη λήψη από το στόμα.

Ποιες είναι οι έρευνες στη ΣΚΠ;

Σε μελέτη 256 ασθενών με ΣΚΠ υποτροπιάζουσας μορφής, που δημοσιεύθηκε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό ‘Lancet’, παρατηρήθηκε σε ημερήσια δοσολογία 750mg μείωση κατά 69% των απομυελινωτικών βλαβών στη μαγνητική τομογραφία και 32% της ετήσιας συχνότητας υποτροπών. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που παρατηρήθηκαν πιο συχνά σε ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε το φάρμακο σε σχέση με το group ελέγχου, ήταν κοιλιακό άλγος, ερυθρότητα, και εξάψεις. Οι δοσοεξαρτώμενες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν κεφαλαλγία, κόπωση και αίσθημα θερμότητας. Επί του παρόντος διενεργείται παγκόσμια έρευνα φάσης ΙΙΙ, που περιλαμβάνει συνολικά 2.000 ασθενείς. Είναι ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο και τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται το 2012.   Πηγή ιατροnet