Ανακούφιση του πόνου στη ΣΚΠ

Οι περισσότεροι πόνοι στη ΣΚΠ δεν προέρχονται από τη διέγερση των «παραδοσιακών» αλγοϋποδοχέων του κεντρικού νευρικού συστήματος (των υποδοχέων που διεγείρονται από κακώσεις) και γι αυτό οι ασπιρίνες ή άλλα ?παραδοσιακά? αναλγητικά δεν βοηθάνε πολύ.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν το νευρικό σύστημα σαν ένα σύστημα που κάνει πράγματα. Στην πραγματικότητα ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός εμποδίζουν πράγματα από το να γίνουν.

Οι «οδοί» του πόνου κατά μήκος του νωτιαίου μυελού παρουσιάζουν συνεχή αμφίδρομη πορεία από τον εγκέφαλο στα μέρη του σώματος και το αντίθετο, δεν είναι δηλαδή ένας μονόδρομος, όπου ένας εγκέφαλος περιμένει παθητικά τα αισθητήρια μηνύματα να έρθουν προς αυτόν. Τουναντίον, υπάρχει μεγάλη δραστηριότητα, με τον εγκέφαλο να στέλνει συνεχή ροή ανταποκριτικών μηνυμάτων, που διατρέχουν το νωτιαίο μυελό με σκοπό να μειώσουν, να αυξήσουν ή να αγνοήσουν τα σήματα που λαμβάνει ο εγκέφαλος.

Υπάρχουν πολλά φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν αυτές τις «οδούς». Τα γνωστότερα και αυτά που χρησιμοποιούνται ευρύτερα είναι τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά σε μικρές δόσεις. Επομένως, αν ο γιατρός σας δώσει κάποιο αντικαταθλιπτικό, αυτό δεν σημαίνει ότι έχετε κατάθλιψη αλλά μάλλον ότι έχετε ένα πόνο που μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη.

Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι που βιώνουν πόνο περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες συνήθως παθαίνουν κατάθλιψη. Το πρόβλημα με αυτά τα αντικαταθλιπτικά είναι ότι φέρνουν υπνηλία, πράγμα που όμως βοηθάει την ποιότητα του ύπνου και τη χαλάρωση.

Οι οξείς πόνοι, όπως η νευραλγία του τριδύμου και οι μυϊκοί σπασμοί, αντιμετωπίζονται κυρίως με αντισπαστικά φάρμακα, τα οποία καταστέλλουν την έντονη δραστηριότητα των ηλεκτρικών διεγέρσεων. Ο δυνατός πόνος της οπτικής νευρίτιδας συνήθως αντιμετωπίζεται με κορτικοειδή, τα οποία μειώνουν τη φλεγμονή.

Οι χρόνιοι μυϊκοί σπασμοί και η σπαστικότητα των άκρων, όταν προέρχονται από κακή στάση σώματος, μπορούν να βοηθηθούν με κατάλληλες τακτικές ασκήσεις τεντώματος, με φυσιοθεραπεία ή με τη χρήση κατάλληλων βοηθημάτων.

Για τους μυϊκούς πόνους, η καλύτερη αντιμετώπιση, είναι η κίνηση και η αλλαγή στάσης ή θέσης. Μερικοί γιατροί συστήνουν την αντικατάσταση του πόνου με μια άλλη αίσθηση όπως είναι η πίεση, η ζέστη, το κρύο ή το μασάζ. Αν και φαίνεται απίστευτο εντούτοις το βύθισμα ενός μέλους που αισθανόμαστε ότι «καίει» σε χλιαρό νερό μπορεί να μετατρέψει την «καυτή» παραισθησία σε μια ευχάριστη αίσθηση! Η φυσιοθεραπεία και η συμβουλή ειδικών για τη στάση σώματος και βαδίσματος μπορούν να βοηθήσουν τους πόνους που προέρχονται από μια «αφύσικη» στάση σώματος. Αν όμως ο πόνος δεν περνάει με αυτούς τους τρόπους τότε είναι αναγκαία η φαρμακευτική αγωγή. Τα μυοσκελετικά χαλαρωτικά φάρμακα επιδρούν κατευθείαν στις διεργασίες του κεντρικού νευρικού συστήματος (baclofen=Lioresal, tizanidine=Zanaflex) και καταπραύνουν τον πόνο. Ο μυοσκελετικός πόνος μπορεί επίσης να ανταποκριθεί σε αντιφλεγμονώδη που δεν έχουν κορτιζόνη

Ο Διαδερμικός Ηλεκτρικός Ερεθισμός, μπορεί επίσης να βοηθήσει να ελεγχθεί ο πόνος αν και πάλι αυτό είναι ένα θέμα αντίδρασης του κάθε οργανισμού. Οι συσκευές του Διαδερμικού Ηλεκτρικού Ερεθισμού είναι μικρές και φορητές με ηλεκτρόδια που τοποθετούνται στο κατάλληλο μέρος του σώματος και παρέχουν χαμηλής τάσης ρεύμα, για να διεγείρουν μια συγκεκριμένη νευρική ίνα στον νωτιαίο μυελό. Αυτό μειώνει τη ροή των νευρικών ερεθισμάτων προς τον εγκέφαλο με τελικό αποτέλεσμα να καταπραΰνεται ο πόνος. Μερικές φορές όμως ο Διαδερμικός Ηλεκτρικός Ερεθισμός έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Η άλλη όψη του πόνου

Παρ’ όλες αυτές τις θεραπευτικές αγωγές, η διαχείριση του χρόνιου πόνου δεν είναι εύκολη ούτε πάντοτε επιτυχής. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του πόνου στη ΣΚΠ έγκειται πολλές φορές σε πειραματισμούς με διαφορετικές αγωγές, κυρίως όταν υπάρχει χρόνιος πόνος.

Υπάρχουν όμως φυσικοί και ψυχολογικοί παράγοντες που συνδέονται με μια χρόνια νόσο και μπορούν να προκαλέσουν πόνο ή να τον χειροτερεύσουν.

Ένα πρόβλημα είναι, ότι οι ΑμΣΚΠ έχουν την τάση να συνδέουν κάθε πόνο με σύμπτωμα της νόσου. Όμως οι ΑμΣΚΠ, όπως και όλος ο άλλος κόσμος, μπορεί να έχουν πόνους από άλλες αιτίες, όπως για παράδειγμα αρθριτικά, ημικρανίες ή πόνους στην πλάτη.

Ο PatricK Wall είναι ένας επιστήμονας, γνωστός διεθνώς για τις έρευνές του πάνω στον πόνο και συν-εφευρέτης της συσκευής του Διαδερμικού Ηλεκτρικού Ερεθισμού. Ο ίδιος, διηγείται συναρπαστικές περιπτώσεις, όπου άνθρωποι με τρομερά τραύματα που προήλθαν από ατυχήματα ή στον πόλεμο δεν ένοιωσαν κανένα πόνο αλλά όμως ότι, ανίσχυρα θύματα κακοποιήσεων αισθάνονται περισσότερο τον πόνο των βασανιστηρίων από τους παραπάνω.

Όταν λοιπόν ο πόνος επιμένει, υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες όπως ο φόβος, το άγχος και η κατάθλιψη που επιδεινώνουν και δυσκολεύουν την κατάσταση.

Ο Patrick Wall επισημαίνει ότι ο πόνος ποτέ δεν έρχεται μόνος του αλλά πάντοτε συνοδεύεται από ένα συναίσθημα ή μια σημασία. Για αυτό και ο κάθε πόνος είναι ιδιαίτερος για τον κάθε άνθρωπο. Αν προσέξουμε τον τρόπο που οι άνθρωποι περιγράφουν τον πόνο τους εκτός από λέξεις όπως «σφάχτης», «σουβλερός», κτλ χρησιμοποιούν και επίθετα που περιγράφουν τον βαθμό που υποφέρουν όπως τρομερός, ανυπόφορος, βουβός, ενοχλητικός καθώς επίσης και λέξεις που δείχνουν τί προξενεί το πόνος – μου φέρνει αηδία, με φοβίζει, με κουράζει, με έλουσε κρύος ιδρώτας. «Ο άνθρωπος που πονάει, είναι εγκλωβισμένος σε ένα σύνδρομο, και η θεραπευτική αγωγή πρέπει να στοχεύει σε κάθε πλευρά αυτού του συνδρόμου», λέει ο Patrick Wall.

Συχνά, όταν ο γιατρός μπορεί να εξηγήσει την αιτία του πόνου, η συναισθηματική πλευρά μειώνεται και η οξύτητα τα πόνου καταλαγιάζει. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς το μηχανισμό δράσης των μεθόδων ελέγχου του πόνου, αλλά το καλύτερο συστατικό για οποιαδήποτε θεραπεία, είναι η πεποίθηση του ασθενούς, ότι η μέθοδος θα είναι αποτελεσματική.

Με την πάροδο των χρόνων έχουν δημιουργηθεί στα νοσοκομεία Ιατρεία Πόνου, όπου ο ασθενής μπορεί να απευθυνθεί για εξατομικευμένη αγωγή.

Μπορεί επίσης να διδαχτεί τρόπους αντιμετώπισής του. Για παράδειγμα μπορεί να μάθει πως να αναπνέει, να χαλαρώνει, έτσι ώστε να μειώνει το άγχος και την υπερδιέγερση που προέρχονται από το φόβο του πόνου και με αυτόν τον τρόπο να μειώσει την οξύτητα και την έντασή του. Επίσης μπορεί να βοηθηθεί από έναν καινούργιο τρόπο σκέψης για να μη φοβάται τον πόνο όπως : ?Δεν υπάρχει κίνδυνος από αυτόν τον πόνο, το έχω ξαναπεράσει». Έχει αποδειχτεί ότι όταν κάποιος βρίσκει θετικούς τρόπους για την διαχείριση του πόνου του, μπορεί να τον ελέγχει καλύτερα.

Για μερικούς ΑμΣΚΠ η εκπαίδευση στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου με θετικό τρόπο είναι επιτακτική ανάγκη της καθημερινής τους ζωής. Ο πόνος στη ΣΚΠ είναι τόσο πραγματικός όσο ο πόνος οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου. Δυστυχώς όμως δεν δίνεται η πρέπουσα σημασία και υποστήριξη.

Στοιχεία του πόνου στη ΣΚΠ

Καινούργιος πόνος ή εμφάνιση παλαιότερου πόνου δεν σημαίνει ώση

• Δεν έχουν σχέση με τη ΣΚΠ όλοι οι πόνοι. Συχνά είναι πόνοι που περνάνε όλοι οι άνθρωποι π.χ. αρθριτικών, πονοκέφαλος κτλ
• Ούτε η ηλικία, ούτε το φύλο, ούτε τα συμπτώματα της ΣΚΠ φαίνεται να έχουν σχέση με το είδος του πόνου που μπορεί να έχει κάποιος
• Το άγχος, η κούραση και η ζέστη μπορούν να προκαλέσουν ή να μεγαλώσουν τον πόνο. Είναι ανάγκη να μάθουμε να σεβόμαστε τα όριά μας.
• Ένας υγιεινός τρόπος ζωής, η διατήρηση του φυσιολογικού βάρους και η τακτική άσκηση – η σωστή για τον καθένα – μπορούν να μειώσουν τον πόνο που προέρχεται από κινητικά προβλήματα.