Εκπαίδευση: Νόμος 2817

H εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες παρέχεται δωρεάν από το κράτος σε δημόσια σχολεία” (Αρ. 1, παρ. 8). Το κράτος δηλαδή αναλαμβάνει την υποχρέωση να εκπαιδεύσει τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Αν και, όπως όλοι ξέρουμε, η ΣΚΠ εμφανίζεται σε άτομα κυρίως ενήλικα, τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί αρκετοί συνασθενείς μας στους οποίους η διάγνωση έγινε πριν τα 18, χάρη κυρίως στα νέα διαγνωστικά μέσα που εμφανίστηκαν την τελευταία δεκαετία. Πέρα λοιπόν από το πρώτο “σοκ” που παθαίνουν κυρίως οι γονείς και μετά τα ερωτήματα του τύπου “πότε πρέπει να μάθει κάτι το παιδί;” και για τα οποία υπάρχουν διάφοροι ειδικοί νευρολόγοι, ψυχολόγοι κ.α., μία από τις πρώτες ανάγκες που υπάρχουν είναι η ανάγκη για όσο το δυνατόν καλύτερη μόρφωση. Αφού λοιπόν μιλάμε για ηλικίες κάτω των 18, εννοούμε άτομα που πρέπει να τελειώσουν το σχολείο. Για το λόγο αυτό ψηφίστηκε στις 14-3-2000 ο ν. 2817 “για την εκπαίδευση ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες”. Εδώ θα γίνει μία παρουσίαση του νόμου με μικρές επεξηγήσεις. Επιφυλασσόμαστε για μία αξιολόγηση και ειδίκευσή του στους ΑμΣΚΠ. Ποιούς καλύπτει λοιπόν αυτός ο νόμος; “Άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, κατά την έννοια του παρόντος, θεωρούνται τα άτομα που έχουν σημαντική δυσκολία μάθησης και προσαρμογής εξαιτίας σωματικών, διανοητικών, ψυχολογικών, συναισθηματικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων” (Αρ. 1, παρ. 1). “Στα άτομα αυτά περιλαμβάνονται όσοι έχουν σοβαρά νευρολογικά ή ορθοπεδικά ελαττώματα ή προβλήματα υγείας” μεταξύ άλλων περιπτώσεων (Αρ. 1, παρ. 2γ). Άρα η ΣΚΠ, ως σοβαρή νευρολογική ασθένεια, υπόκειται σ’ αυτές τις διατάξεις. Βέβαια, τα σημαντικότερα προβλήματα είναι τα εξής δύο: 1) Η ΣΚΠ δημιουργεί προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία (και την εξεταστική), και αν ναι τί είδους; 2) Πρέπει ο νεαρός ασθενής να “σταμπαριστεί” ως άτομο με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες από τη στιγμή που το 95% βρίσκεται σε καλή, αν όχι εξαιρετική κατάσταση; Πάντως, ανάμεσα στις υπηρεσίες που προσφέρονται “περιλαμβάνονται ιδίως η διάγνωση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών των ατόμων με ειδικές ανάγκες, η αξιολόγηση, η παιδαγωγική και ψυχολογική υποστήριξη, η φυσικοθεραπεία, η εργοθεραπεία, η αγωγή λόγου, η κοινωνική και συμβουλευτική εργασία, η μεταφορά και η μετακίνηση και κάθε άλλο μέτρο ή υπηρεσία που υποστηρίζουν την ισότιμη μεταχείριση των ΑμΕΑ” (Αρ. 7). Οι μαθητές με ΣΚΠ μπορούν να φοιτούν: α) στη συνήθη σχολική τάξη από εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής ή β) στις σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής (αρ. 1, παρ. 11, α). Υπεύθυνοι για την ειδική αγωγή είναι: α) Το Παιδαγωγικό Ιντιστούτο για τη γενικότερη πολιτική, καθώς ιδρύεται τμήμα Ειδικής Αγωγής με επικεφαλής έναν αντιπρόεδρο του Ινστιτούτου β) για την κατά τόπους εφαρμογή αυτής της στρατηγικής τα Κ.Δ.Α.Υ. (Κέντρα Διάγνωσης, Αξιολόγησης και Υποστήριξης) (Αρ. 1, παρ. 2ο και Αρ.2, παρ. 1). Τα Κ.Δ.Α.Υ. είναι και η ουσιαστική καινοτομία αυτού του νόμου ο οποίος δεν θα μπορέσει να ισχύσει αν αυτά δε στελεχωθούν και δραστηριοποιηθούν κατάλληλα. Η αξία των Κ.Δ.Α.Υ. φαίνεται και στις αρμοδιότητες που τους δίνονται. Συγκεκριμένα τα Κ.Δ.Α.Υ. έχουν τις εξής αρμοδιότητες: α) την έρευνα για τη διαπίστωση του είδους και του βαθμού των δυσκολιών των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. β) την εισήγηση για την εγγραφή, κατάταξη και φοίτηση στην κατάλληλη σχολική μονάδα, καθώς και την παρακολούθηση της προόδου των μαθητών αυτών. γ) την εισήγηση για την κατάρτιση προσαρμοσμένων ατομικών ή ομαδικών προγραμμάτων στήριξης. δ) την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης στο διδακτικό προσωπικό. ε) τον καθορισμό των τεχνικών βοηθημάτων που έχει ανάγκη το παιδί. στ) την εισήγηση για αντικατάσταση των γραπτών εξετάσεων ορισμένων μαθητών με άλλου είδους δοκιμασίες (Αρ. 2, παρ. 3). Τα Κ.Δ.Α.Υ. θα λειτουργούν (ή υποτίθεται ότι θα λειτουργήσουν) στην πρωτεύουσα κάθε νομού με προσωπικό ανάλογο με τον πληθυσμό του νομού αυτού. Ένα όμως μεγάλο ερώτημα είναι αν σε ένα νομό 150.000 κατοίκων (π.χ. Τρικάλων) αρκούν 2 εκπαιδευτικοί, 2 ψυχολόγοι, 2 κοινωνικοί λειτουργοί και 1 διοικητικός υπάλληλος. Τουλάχιστον όμως “η εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες παρέχεται δωρεάν από το κράτος σε δημόσια σχολεία” (Αρ. 1, παρ. 8). Το κράτος δηλαδή αναλαμβάνει την υποχρέωση να εκπαιδεύσει τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και δε θα αφεθεί χώρος για διάφορους ιδιώτες “αυτόκλητους σωτήρες” από τους οποίους έχει πολύ υποφέρει ο χώρος μας. Επίσης, “για τη διαμόρφωση των μέτρων που λαμβάνονται διατυπώνει τις απόψεις του και εκείνος που έχει την επιμέλεια των ατόμων με ειδικές ανάγκες, που προσκαλείται για το σκοπό αυτόν από τις κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες ή φορείς” (Αρ. 1, παρ. 8). Δηλαδή, οι γονείς ή κηδεμόνες των παιδιών με ΣΚΠ μπορούν να παρέμβουν σ’ όλες τις πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας και να επισημάνουν τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού ή να ζητήσουν διάφορες αλλαγές. Αυτή ήταν μια πρώτη ανάγνωση του ν. 2817. Πιστεύουμε ότι χρειάζεται να λειτουργήσει ο νόμος και να γίνει και η κατάλληλη κριτική σ’ όλα τα επίπεδα. Κι αυτό γιατί ο χώρος των ΑΜΕΑ γενικότερα αλλά και ο χώρος των ΑμΣΚΠ ειδικότερα είναι τόσο ευαίσθητοι που δεν χωρούν λάθη ή πολιτικά “παιχνίδια”. Περιμένοντας τις δικές σας απόψεις, εμπειρίες και προτάσεις, να είστε σίγουροι ότι θα επανέλθουμε! Υ.Γ. Πρόσφατα, με το νέο νόμο που ψήφισε η Βουλή τον Οκτώβριο του 2003 , έγιναν μερικές προσπάθειες ενίσχυσης των Κ.Δ.Α.Υ. και της όλης δομής που υποστηρίζει την ειδική αγωγή. Μετά τη μελέτη του, θα σας ενημερώσουμε για τις τελευταίες εξελίξεις.